Karar No : 2022/UH.I-1398
Karar Tarihi : 16.11.2022
İlgili Kanun No : 4734
İlgili Madde No : 38
“Kamu ihale mevzuatında düzenlenen aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasındaki amaç, yaklaşık maliyete veya diğer tekliflere göre düşük bulunan teklif fiyatının, ihale dokümanında verilen maliyet bileşeni verilerine dayalı olarak gerek miktar gerekse de Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki belgelerle tevsik edilecek birim fiyatlar üzerinden gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğini ortaya koymaktır. Bu noktada idarelerin teklifin düşüklüğüne sebebiyet veren/verdiği düşünülen ve özellikle yaklaşık maliyette önemli bir maliyet kalemi teşkil eden unsurları önemli maliyet bileşeni olarak belirleyerek sorgulama gerçekleştirmeleri gerekmektedir. İdarece bu belirleme yapılırken ihale konusu hizmetin niteliği, maliyette sorgulanacak kalemin fiyat bileşenleri içindeki önemi ve teklif fiyatına etkisi gibi hususları da göz önüne alması önem arz etmektedir.
Nitekim 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi uyarınca, idarelerce teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği hüküm altına alınmış olup, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’nci maddesinde aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasına ilişkin yazıda; isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin idarelerce bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunluluğunun getirildiği görülmüştür. Anılan Kanun hükmü ve Tebliğ açıklamaları sorgulamanın kural olarak istekliler tarafından açıklanması uygun görülen bileşenlerin açıklanması üzerinden değil, teklifte önemli olduğu idarece tespit edilen bileşenler üzerinden yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
İncelenen ihaleye ait İdari Şartname’de ve Teknik Şartname’de belirtilen hususların fiyata dâhil edileceğinin düzenlendiği, sözkonusu Şartname düzenlemeleri incelendiğinde, ihale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve sözleşme giderleri ile amortisman giderleri, hizmet alım kapsamında kurulacak cihaz / Sistem için gerekli olan her türlü nakliye ve montaj işlemleri için gerekli masraflar, hizmet kapsamında kurulacak cihazların tam olarak hizmet verebilmesi için ortamın hazır hale getirilmesi, bu hizmetin problemsiz olarak sunulabilmesi için teknik şartnamede istenilen teknik personel/ Personellerin kıyafeti (ayni olarak), yaka kartı, istihdamı, yolu, Bunların her türlü Özlük ve Yasal haklarının temini, hizmetin sunulabilmesi için gerekli ekipman ve her türlü sarf malzemeler temini ile sekretarya ve eğitim giderleri, hizmet verecek olan cihazların kalibrasyon, tüm bakım onarım ve yedek parça giderleri, bu sistemin kurulması, çalıştırılıp aktif hale getirilmesi, bunlarla ilgili yazılım, yatırım vs. tüm donanım giderleri, iş sağlığı ve güvenliği kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı gideri, ücret: Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon hizmetleri kapsamında çalışan işçiler asgari ücretin % 5 fazlası, Sterilizasyon Sorumlu Personeli %15 fazlası ödeme gibi giderlerin yüklenici tarafından karşılanacağı öngörülmüştür.
İdarece, teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen istekliye gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında teklif bedelini oluşturan unsurlara ilişkin açıklama istendiği, bu haliyle İdari ve Teknik Şartname’de belirtilen maliyet unsurlarından hangisi/hangilerinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklanması gerektiği hususunda tereddüde düşülebileceği, ayrıca söz konusu sorgulamanın ve sorgulama üzerine verilen açıklamanın ihale dokümanına ve mevzuata uygun olup olmadığının sağlıklı bir biçimde değerlendirilebilmesinin de mümkün olamayacağı anlaşıldığından, aşırı düşük teklif sorgulama yazısı veya ekinde teklifte önemli olduğu idarece tespit edilen bileşenlere yer verilerek isteklilerden açıklama yapmasının sağlanması gerekmektedir.
Bu itibarla, ihale konusu işin kapsamını oluşturan iş kalemlerinden teklifte önemli kabul edilen iş kalemleri ile bu iş kalemleri içerisinde yer alan ve açıklanması istenen giderlerin idarece belirlenmesi, belirlenen önemli teklif bileşenlerinin teklifi sınır değerin altında olan geçerli teklif sahibi istekliye bildirilerek, aşırı düşük teklif sorgulama işleminin yenilenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddütte mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.”