KARAR: EKONOMİK AÇIDAN EN AVANTAJLI TEKLİF, SADECE FİYAT ESASINA GÖRE VEYA FİYAT İLE BİRLİKTE İŞLETME VE BAKIM MALİYETİ, MALİYET ETKİNLİĞİ, VERİMLİLİK, KALİTE VE TEKNİK DEĞER GİBİ FİYAT DIŞINDAKİ UNSURLAR DA DİKKATE ALINARAK BELİRLENEBİLİR
KARAR NO : 2022/UH.II-1597
KARAR TARİHİ : 13.12.2022
İLGİLİ KANUN NO : 4734
İLGİLİ MADDE NO : 40
“Başvuruya konu ihaleye ait ihale ilanı ve ihale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde, söz konusu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği, İdari Şartname’nin 35’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenirken kullanılacak olan fiyat dışı unsur puanlama yönteminin düzenlendiği görülmüştür.
İhale İlanı’nın yukarıda yer verilen düzenlemelerinden ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde kullanılacak olan fiyat dışı unsur puanlamasının istekliler için hesaplanan teklif fiyatı puanı ile fiyat dışı unsur puanının toplamına göre yapılacağı, teklif fiyatı puanlamasının 50 tam puan üzerinden gerçekleştirileceği, fiyat dışı unsur puanlamasının ise iş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanlaması yapılarak hesaplanacağı anlaşılmıştır. Söz konusu puanlamanın 49 puan üzerinden yapılacağı, puanlama yönteminin isteklilerin teklif cetvelinde seçilen kalemlere verilmiş olan tekliflerinin, ihaleye vermiş olduğu toplam teklife oranlanarak 100 ile çarpılacağı, bulunan oranın o kalem için belirlenmiş olan asgari oran ile azami oran arasında kalması halinde isteklinin o kalem için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacağı,1 adet “5,4-5,6 M³ Kapasiteli Vakumlu-Hidrostatik Yol Yıkama ve Süpürme Aracı”, 1 adet “Üç Kabinli 8+1 Kişilik Açık Kasa Kamyon (Pazar Aracı)”, 1 adet “Kombine Basınçlı Kanal Açma Temizleme ve Emiş Sistemli Vidanjör Aracı”nın Teknik Şartname’deki özelliklerine uygun olacak şekilde isteklinin kendi malı olması halinde 1 puan verileceği tespit edilmiş, İdari Şartnamenin 36.1’inci maddesi uyarınca geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahipleri tarafından beyan edilen araçların kendi malı olduğunu tevsik eden belgeler ile bu araçların teknik kriterlerini tevsik eden belgelerin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 41’inci maddesinde belirtilen yöntemlere göre sunulmasının isteneceğinin düzenlendiği görülmüştür.
İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde, “Fiyat Dışı Unsur Gerekçe Raporu”nun yer aldığı, bu raporda fiyat dışı unsurlara ve bu unsurların seçilme nedenlerine, nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik açıklamaların bulunduğu ve iddia konusu fiyat dışı unsura ilişkin olarak “ … mevzuatta açıkça görüleceği üzere ihalelerde fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleme yapılması hususunda idarelere takdir yetkisi verilmektedir. Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere halel getirmeyecek bir biçimde idari şartnamede açık ve net olarak düzenlenmesi gerekmekte olup böylece işin niteliğine ve idarenin ihtiyacına göre kaliteli mal, hizmet veya yapım işlerinin temini amaçlanmaktadır.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun yukarıda aktarılan “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde yer alan hükümlerden ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, idarece sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenebileceği, anılan Kanun maddesinin gerekçesinde de ekonomik açıdan en avantajlı teklifin nasıl belirleneceği hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunduğu anlaşılmaktadır.
İdarelerce Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale işlem dosyası” başlıklı 20’nci maddesi ve “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 61’inci maddesi hükümleri uyarınca fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik olarak düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesinin hazırlanması gerekmektedir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin yapım işi ihalelerine ilişkin bölümünde yer alan 53.3’üncü maddesinde fiyat dışı unsurlara yönelik düzenlemelerin genel nitelikli olduğundan bu düzenlemenin hizmet alımı ihalelerinde de kıyasen uygulanabileceği, bu itibarla hizmet alımı ihalelerinde de ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumunun fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği anlaşılmaktadır.
Tüm bu değerlendirmeler neticesinde, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin hangi yöntem kullanılarak belirleneceği ve işin niteliği ile idarenin ihtiyacına göre işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi unsurların dikkate alınarak fiyat dışı unsurların belirlenmesinde idarelere takdir yetkisi verildiği, hizmet alımı ihalelerinde ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla isteklinin teklif yapısı ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumunun fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği, iddia konusu fiyat dışı unsur düzenlemesi ile yaklaşık maliyet içerisinde idarece belirlenen her bir iş kaleminin yaklaşık maliyetteki oranı ile isteklinin teklifindeki aynı iş kalemlerinin her birinin isteklinin teklif fiyatına oranının karşılaştırılmasının amaçlandığı hususları dikkate alındığında, yapılan doküman düzenlemesinin mevzuata uygun olduğu başvuru sahibinin fiyat dışı unsur puanlamasına yönelik iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca idare tarafından fiyat dışı unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik olarak gerekçeli bir açıklama belgesinin hazırlanmış olduğu ve onay belgesi ekinde ihale işlem dosyasında yer verildiği görüldüğünden başvuru sahibinin bu husustaki iddiası da uygun bulunmamıştır.”