KARAR: İDARE, İHALEYİ İPTAL ETME NOKTASINDAKİ TAKDİR HAKKINI KAMU YARARI VE HİZMETİNİN GEREKLERİ DOĞRULTUSUNDA KULLANMALIDIR.
KARAR NO : 2015/58
KARAR TARİHİ : 15.01.2015
İLGİLİ KANUN NO : 4734
İLGİLİ MADDE NO : 39, 40
(Ankara 7. İdare Mahkemesi)
İhalenin iptaline ilişkin ihale komisyon kararı ve ihale yetkilisi onayı 24.10.2014 tarihli K. Yönetim Kurulu karan ile onanarak iptal gerekçeleri 27.10.2014 tarihinde tüm teklif sahiplerine iadeli taahhütlü posta ve faks yoluyla bildirilmiş, ihalenin iptali işleminin davacının itirazen şikâyet başvurusuna konu edilmesi üzerine dava konusu Kamu İhale Kurulu kararı alınmıştır.
26.11.2014 tarihli ve 2014/UY.I-3809 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında; ihaleyi yapan idarenin ihalenin iptali gerekçeleri üç ana başlıkta toplanmıştır.
“1) Proje, mahal listesi ve teknik şartnameler arasında çelişki ve uyumsuzluklar bulunduğundan ve bazı detay projeler ihale dokümanları arasında yer almadığından isteklilerin bu imalatlar için’ bedel hesaplayamayacağı, bazı imalatların ise yapılıp yapılmayacağına ilişkin ihale dokümanında bilgi bulunmadığı,
2) Proje, mahal listesi, teknik şartnameler ve diğer ihale dokümanlarında yer alan imalatlar ile çeşitli giderlerin yaklaşık maliyet hesabına dahil edilmediği, yaklaşık maliyet cetvelinde yanlış iş kalemlerine yer verildiği ve bazı kalemlere ilişkin eksik hesaplama yapıldığı,
3) İhale dokümanları kapsamında verilen CD’de yer alan ödemeye esas pursantaj tablosu kenarında imalat tutarlarının yazılı olmasından hareketle yaklaşık maliyetin ortadan kalktığı,”
Bu başlıklar altında yapılan incelemede;
1- İhale dokümanlarında çelişkili bilgi bulunduğu ifade edilen imalatlardan,
– Mutfak dolaplarında görülen ankastre ocaklara ve banyo dolaplara ilişkin ihale dokümanlarında herhangi bir bilginin yer almadığı,
– Mahal listesinde asansör sövelerinin MSB.674 pozu ile onaylı detay projesine göre yapılacağı belirtilmişken projelerde buna ilişkin bir detayın bulunmadığı,
– Mutlak ve banyo dolaplarına ilişkin projelerde genel görünüm ve ölçülerin yer aldığı ancak detay projelerin bulunmadığı,
– Çatıya ilişkin mahal listesinde yapılacak imalatlar belirtilmekle birlikte projelerde bu imalatların ne şekilde yapılacağına dair detay ve kesitlerin yer almadığı görülmüş olup, ihale dokümanlarındaki anılan eksiklik ve çelişkilerin isteklilerin tekliflerini oluşturmada tereddüde düşürecek nitelikte olduğunun anlaşıldığı,
2- Yaklaşık maliyet hesabındaki eksikliklere ilişkin yapılan incelemede; yaklaşık maliyette hatalı hesap yapılan kapı, korkuluk, mekanik tesisat boruları ve armatür imalatları, eksik hesap edilen beton, demir miktarları ve istinat duvar imalatları ile hesaba dahil edilmeyen güvenlik kameralarının tutarlarına yaklaşık maliyet hesabına dahil edilmeyen sosyal tesisler içerisindeki spor aletleri, dolap ve bankolar, banyo dolapları ile mutfak ocaklarına ilişkin maliyetler de dahil edildiğinde, yaklaşık maliyet hesaplarında yer almayan toplam imalat tutarının tekliflerin değerlendirilmesine etki edebilecek oranda olduğu.
Diğer taraftan ihale dokümanları arasında boy kesit projeleri bulunmadığından hareketle isteklilerin imalata ilişkin hesaplama yapmalarının mümkün olmadığı ifade edilen istinat duvarlarına ilişkin dokümanların incelenmesinde, vaziyet planlarında istinat duvarlarının tek açıklıkta sabit yükseklikte yapılacağı öngörülmüşken (örneğin 104,50m uzunluğunda bir duvarın tamamının 2.80 m yüksekliğinde), idarenin12.11.2014 tarihli cevabi yazısı ekinde yer alan CD içerisindeki “catalca istinat boy kesitlerievl” dosyasında istinat duvarlarına ilişkin boy kesitlerin (profil) yer aldığı ve anılan kesitlere göre tek değişen yükseklikte duvarların öngörüldüğü (örneğin profil 5’te 104,50 m uzunluğumda bir duvarın 3.00m, 3.50m, 2.00m ve l.00m olmak üzere dört farklı yükseklikle), istinat duvarlarına ilişkin detay bilgilere ihale dokümanları kapsamında yer verilmemesinin istekliler tarafından imalata ilişkin eksik ve/veya yanlış maliyet hesaplama yapılmasına yol açacağı,
İsteklilerce verilen teklifler ile idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin aynı unsurları içermemesi yaklaşık maliyetin hesaplanmasından beklenen amaca uygun düşmediğinden tekliflerin değerlendirilmesi işleminin de sağlıklı yapılmasına engel teşkil edeceği, ayrıca yaklaşık maliyet metraj hesaplamalarında eksikliklerin projeye uygun teklif veren isteklilerin aleyhine sonuç doğurması olasılığının da bulunduğu,
3- Pursantaj tablosunun imalata esas bir belge olmadığı, tabloda iş gruplan bazında verilen oranlar ile yaklaşık maliyete ilişkin belirli bir aralık tahmininin yapılabileceği ancak idarece tespit edilen yaklaşık maliyet tutarının doğrudan ve birebir hesaplanmasının mümkün olmayacağı, bu manada yaklaşık maliyetin gizliliğin ihlalinden de bahsedilemeyeceğinden anılan hususun tek başına ihalenin iptal gerekçesi olamayacağı
gerekçeleriyle; “yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihlal edildiği hususu hariç olmak üzere, idarenin teknik dokümanlardaki (proje, mahal listesi ve teknik şartname) düzenlemeler arasında eksiklik, çelişki ve uyumsuzluklar bulunduğu ve ihale dokümanlarında yer alan çeşitli imalat ve giderlere yaklaşık maliyet hesabında yer verilmediği yönündeki iptal gerekçelerinin yerinde olduğu, sonucu itibariyle iptal işleminde herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmadığı” gerekçeleriyle itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Kamu İhale Kurulu’nca ihalenin iptali için uygun görülen ve 1 ve 2 numaralarda gösterilen hususların; Mahkememizce; ihaleyi yapan idarenin iptal gerekçeleri ve Kamu İhale Kurulu kararına esas alınan ihale işlem dosyasındaki bilgi ve belgeler çerçevesinde incelenmesinden;
Kamu İhale Kurulu’nca uygun görülen, “Proje, mahal listesi ve teknik şartnameler arasında çelişki ve uyumsuzluklar bulunduğundan ve bazı detay projeler ihale dokümanları arasında yer almadığından isteklilerin bu imalatlar için bedel hesaplayamayacağı. Bazı imalatların ise yapılıp yapılmayacağına ilişkin ihale dokümanında bilgi bulunmadığı” hususuyla ilgili olarak; şikâyete konu ihalenin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği ve ihale sonucunda anahtar teslimi götürü bedel sözleşme düzenleneceği, anılan teklif ve sözleşme türünde tekliflerin uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak toplam bedel üzerinden verileceği ve yapım işinin bu çerçevede gerçekleştirileceği, bahse konu ihalede uygulama projeleri, mahal listeleri, teknik şartnameler, poz tarifleri, ilerleme yüzdeleri ve analiz formatlarının ihale dokümanları arasında yer aldığı ve bu belgelerin bir bütün olduğu, projelerde imalata ilişkin detay bulunmaması halinde sırasıyla mahal listeleri ve teknik şartnamelerde yer alan düzenlemelere bakılması gerektiği, mahal listeleri ile projeler arasında çelişki bulunması halinde mahal listesi ve şartnamelerdeki esasların geçerli olduğu, projede yer aldığı halde mahal listesi ve şartnamelerde düzenlenmeyen imalatların yüklenicinin sorumluluğunda olduğu ve bu imalatların idarenin talimatı doğrultusunda yapılıp yapılmayacağına karar verileceği, imalata ilişkin yüklenici tarafından kullanılacak malzemelerin ancak idarenin onayından sonra kullanılabileceği ve tüm isteklilerin anılan doküman düzenlemelerini kabul ederek tekliflerini sundukları, bu çerçevede imalatlara ilişkin proje, mahal listesi veya özel poz tariflerinden tekliflerin oluşturulması için gerekli olan bilgilerin yer aldığı, mevcut bilgilerle isteklilerin bu imalatlar için maliyet hesaplamalarının, teklif sunmalarının ve sözleşmenin yürütülmesi aşamasında da bahse konu imalatların yapımının mümkün olduğu, detaydaki eksikliklerin (yasal iş artışı sınırlan içerisinde) proje düzeltmeleri yapılmak suretiyle giderilebileceği değerlendirildiğinden, anılan imalatlara ilişkin ihale dokümanındaki eksikliklerin tekliflerin oluşturulmasında isteklileri tereddüde düşürücü veya teklif vermeyi engelleyici nitelikte olmadığı,
Kamu İhale Kurulu’nca uygun görülen, “Proje, mahal listesi, teknik şartnameler ve diğer ihale dokümanlarında yer alan imalatlar ile çeşitli giderlerin yaklaşık maliyet hesabına dâhil edilmediği, yaklaşık maliyet cetvelinde yanlış iş kalemlerine yer verildiği ve bazı kalemlere ilişkin eksik hesaplama yapıldığı” hususuyla ilgili olarak; anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen yapım işlerinde yaklaşık maliyetin idarelerce ihale yapılmadan önce uygulama projeleri, mahal listeleri ve teknik tariflere göre belirleneceği, ihalenin ilk oturumuna kadar gizli tutulacağı ve tekliflerin açıklanması ile birlikte isteklilere duyurulacağı, dolayısıyla isteklilerin tekliflerini hazırlarken yaklaşık maliyette yer alan kalemlere ilişkin bilgi sahibi olmadıkları, ihale dokümanı kapsamında kendilerine verilen uygulama projeleri, mahal listeleri ve teknik şartnamelerde yer alan bilgileri dikkat alarak işin tamamı için toplam bedel üzerinden tekliflerini sundukları, başvuru konusu ihalenin anahtar teslimi götürü bedel teklif esasına göre gerçekleştirildiği de göz önüne alındığında, isteklilerin yaklaşık maliyet hesabında idarenin hangi imalatları dahil edip etmediği hususunda bilgi sahibi olmalarının mümkün olmadığı, iptale gerekçe imalat kalemlerine yaklaşık maliyet hesabında yer verilmemesinin, maliyetlerinin eksik hesaplanmasının veya yaklaşık maliyette fazladan yer verilmesinin isteklileri tereddüde düşürücü veya teklif verilmesini engelleyici nitelikte olmadığı, ve anılan eksiklilerin tek başına ihalenin iptaline gerekçe teşkil edemeyeceği anlaşılmıştır.
Öte yandan İhale dokümanları kapsamında verilen CD’de yer alan ödemeye esas pursantaj tablosu kenarında imalat tutarlarının yazılı olmasından hareketle “yaklaşık maliyetin gizliliğinin ortadan kalktığı,” gerekçesinin Kamu İhale Kurulu’nca uygun bulunmaması Mahkememizce de hukuka uygun görülmüştür.
Sonuç itibariyle; 4734 sayılı Kanun’un 39. ve 40: maddeleriyle ihale komisyonu ile ihale yetkilisine ihalenin iptali yolunda verilen takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun kullanılmadığı anlaşıldığından, Kiptaş İstanbul Konut İmar Plan Tur. Ulaş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından 18.09.2014 tarihinde belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan 2014/56592 İhale Kayıt Numaralı “Çatalca Kiptaş Erguvankent Konutları Yapım İşi” ihalesinin idarece iptali işleminin itirazen şikâyet üzerine iptali gerekirken aksi yönde alınan dava konusu Kamu İhale Kurulu kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.