KARAR: YÖNETİM SİSTEMİ BELGESİ, HİZMET ALIMI İHALELERİNDE KALİTE VE STANDARDA İLİŞKİN OLARAK İSTENEBİLECEK BELGELER ARASINDA YER ALMAMAKTADIR
Karar No : 2023/UH.I-205
Karar Tarihi : 25.01.2023
İlgili Kanun No : 4734
İlgili Madde No : 5
“… mevzuat hükümlerinden idarelerin ihalelerde rekabeti sağlamakla sorumlu olduğu, isteklilerden mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesi noktasında kaliteyi sağlamasına yönelik belgelerin, ihale konusu işin yerine getirilebilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgelerin istenilebileceği, yemek hizmeti alımı ihalelerinde, idari şartnamenin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı alt maddesinde, yemek yapımında kullanılacak malzemelerin ve ekipmanların kalite ve standardına ilişkin herhangi bir yeterlik belgesi istenmeyeceği, ancak, idarelerce gerek görülmesi halinde, sözleşmenin uygulanmasına yönelik olarak teknik şartnamede bu konuyla ilgili düzenlemelerin yapılabileceği; muayene ve kabul işlemleri sırasında ise gerekli denetimlerin gerçekleştirileceği anlaşılmıştır.
Ayrıca aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarından; hizmet alımı ihalelerinde idareler tarafından işin niteliği göz önünde bulundurulmak suretiyle idari şartnamede kalite ve standarda ilişkin belgeler kapsamında; kalite yönetim sistem belgesine, çevre yönetim sistem belgesine, hizmet yeterlik belgesine veya deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarlarının ve muayene kuruluşlarının kalite yeterliğine yönelik olarak düzenleme yapılabileceği, öte yandan bahse konu ihalelerde Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, Bilgi Teknolojisi-Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, Sosyal Sorumluluk Standardı, İyi Hijyen Uygulamaları gibi belge ve sertifikaların istenmemesi gerektiği, ayrıca idarelerin kendi hizmet binalarında gerçekleştirilen hizmetler (idarelerin hizmet binalarında, servislerce gerçekleştirilecek montaj, bakım ve onarım hizmetleri hariç) ile niteliği gereği hizmet yeterlilik belgesi istenmesi uygun olmayan (personel ve öğrenci taşıma hizmetleri, araç kiralama, mesleki eğitim, toplantı ve organizasyon hizmetleri gibi) ihalelerde hizmet yeterlilik belgesinin istenmeyeceği, yine ihale konusu ile ilgisi bulunmayan veya işin niteliğinin gerektirmediği kalite ve standarda ilişkin belgelerin de isteklilerden talep edilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.
İhale İlanı’nın 4.1.1.3’üncü ile 4.3.2’nci maddesinin ilk paragrafında ve 4.3.3’üncü maddesinde yer verilen düzenlemeler incelendiğinde, ihaleye katılım sağlayacak isteklilerin kendi tesisine ait gıda üretim izin belgesinin veya işletme kayıt belgesinin, ilgili maddede belirtilen kriterlere sahip kapasite raporunun, TS 13075 Gıda Taşıma Araçları Hizmet Yeterlilik Belgesinin, TS 13811 Hijyen ve Sanitasyon İçin Yönetim Belgesinin, TS 6914 Gıda Maddeleri İmal Eden, Hazırlayan, Depolayan ve Satan Yerler İçin Genel Kurallar Standardına Uygunluk Belgesinin ve TS 8985 Yemek Fabrikaları ve Toplu Yemek Mutfakları İçin Kurallar Hizmet Yeterlilik Belgesinin ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlendiği,
İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinin ikinci paragrafında hizmet alınacak mutfakta günlük kontrol ve denetim uygulamalarının uygun şartlarda yapabilmesi, lojistik problemlerin yaşanmaması amacıyla isteklinin Bursa Büyükşehir Belediye sınırları içerisindeki merkez ilçelerde (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer) yer alan ihale tarihi itibari ile geçerliliği olan; gıda üretim izin belgesine veya işletme kayıt belgesine, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine, ilgili düzenlemede belirtilen kriterlere uygun kapasite raporuna ve ilgili düzenlemede sayılan TSE belgelerine sahip bir mutfağının olması gerektiğinin düzenlendiği,
Anılan maddedeki ikinci paragrafın devamında ise, yemek üretim yeri kendisine ait olmayan isteklilerin mutfağının kiralık olması durumunda, Bursa Büyükşehir Belediye sınırları içerisindeki merkez ilçelerde (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer) yer alan ihale tarihi itibari ile geçerliliği olan; gıda üretim izin belgesine veya işletme kayıt belgesine, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine, ilgili düzenlemede belirtilen kriterlere uygun kapasite raporuna ve ilgili düzenlemede sayılan TSE belgelerine sahip bir mutfağı olan firma ile sözleşme süresince (36 ay) geçerliliği olan noter onaylı kira sözleşmesinin sözleşme yapıldıktan 10 gün içinde idareye teslim edilmesi gerektiğinin düzenlendiği,
Ayrıca gerçekleştirilecek hizmet işinin büyüklüğü ve telafisi mümkün olmayan durumların önüne geçebilmek maksadıyla sözleşmenin yürütülmesi aşamasında kullanılacak olan mutfakta üretimi engelleyecek koşulların oluşması durumunda (deprem, yangın, sel vb.) hizmetin aksatılmamasına yönelik olarak yüklenicinin Bursa Büyükşehir Belediye sınırları içerisindeki merkez ilçelerde (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer) ihale tarihi itibari ile geçerliliği olan; gıda üretim izin belgesi veya işletme kayıt belgesine, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine, ilgili maddede belirtilen kriterlere sahip kapasite raporuna sahip yemek üretim tesisi ile işin süresi (36 ay) boyunca geçerli noter onaylı kira sözleşmesinin mevcut sözleşme yapıldıktan sonra 10 gün içinde idareye sunulması gerektiği anlaşılmıştır.
İlgili doküman düzenlemelerinden, bahse konu işin Bursa Büyükşehir Belediye sınırları içerisindeki merkez ilçelerde (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer) yer alan yükleniciye ait bir mutfakta veya belirtilen merkez ilçelerde yer alan bir firmaya ait mutfağın kiralanması suretiyle gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Yapılan inceleme neticesinde, İhale İlanı’nın 4.1.1.3’üncü ile 4.3.2’nci maddesinin ilk paragrafında ve 4.3.3’üncü maddesinde yer verilen düzenlemeler uyarınca yeterlik kriteri olarak belirlenen isteklinin herhangi bir mutfağına ait olan gıda üretim izin belgesinin veya işletme kayıt belgesinin, kapasite raporunun, TSE belgelerinin, kamu ihale mevzuatı uyarınca ihale tarihi itibariyle geçerli olması gerektiği anlaşılmaktadır.
İdari Şartname’nin 7.5.3’üncü maddesinde ve İhale İlanı’nın “Kalite ve standarda ilişkin belgelere ait bilgiler” başlıklı 4.3.3’üncü maddesinde 3 farklı hizmet yeterlilik belgesinin (TS 13075 Gıda Taşıma Araçları Hizmet Yeterlilik Belgesi, TS 6914 Gıda Maddeleri İmal Eden, Hazırlayan, Depolayan ve Satan Yerler İçin Genel Kurallar Standardına Uygunluk Belgesi ve TS 8985 Yemek Fabrikaları ve Toplu Yemek Mutfakları İçin Kurallar Hizmet Yeterlilik Belgesi) bahse konu ihalede yeterlik kriteri olarak belirlendiği, ihale konusu işin yüklenicinin kendi mutfağında veya kiralanmak suretiyle elde edilen bir mutfaktan üretilip yüklenici firma tarafından taşınmak suretiyle gerçekleştirileceği, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Kalite ve standarda ilişkin belgeler” başlıklı 42’nci maddesi uyarınca kalite ve standarda ilişkin belgelerin yeterlik kriteri olarak belirlenebileceği,
Ancak hizmet yeterlik belgelerinin; tüketiciye hizmet sunan iş yerlerinin ve sunulan hizmetin, ilgili Türk Standardı veya kriterine uygun olduğunu göstermek üzere Türk Standartları Enstitüsü tarafından düzenlenen belgeler olduğu; TS 13811 Hijyen ve Sanitasyon Yönetim Sistemi Belgesinin ise Türk Standartları Enstitüsü tarafından belgelendirme yapılan sistemler (Kalite Yönetim Sistemi, Çevre Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi vb.) arasında olduğu; bu bağlamda TS 13811 belgesinin bir hizmet yeterlik belgesi değil yönetim sistemi belgesi olduğu, öte yandan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42’nci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.1 ve 74.4’üncü maddeleri bir arada değerlendirildiğinde bahse konu yönetim sistemi belgesinin, kamu ihale mevzuatı kapsamında hizmet alımı ihalelerinde kalite ve standarda ilişkin olarak istenebilecek belgeler arasında olmadığı anlaşıldığından, anılan belgenin İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde yeterlik kriteri olarak belirlenmesinin mevzuata aykırılık teşkil ettiği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, ihaleye katılım sağlayan isteklilerin kendine ait herhangi bir mutfağa ilişkin gıda üretim izin belgesi veya işletme kayıt belgesi, ilgili maddede belirtilen kriterlere sahip kapasite raporu ve ilgili TSE belgeleri ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak açıkça belirlendiğinden istekliler tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmesi gerektiği, ihaleye katılım sağlayan isteklilerden Bursa Büyükşehir Belediye sınırları içerisindeki merkez ilçelerde (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer) yer alan isteklilerin bu kapsamdaki belgelerini beyan etmeleri gerektiği, ancak merkez ilçelerin dışında mutfağı olan bir isteklinin ise herhangi bir mutfağına ait belgelerini yeterlik bilgileri tablosunda beyan etmelerinin yeterli olacağı tespit edilmiştir.
İstekliler için istenilen bu kriterlerin yanı sıra işin yapılacağı mutfağın isteklinin kendi tesisi veya kiralık olabileceğinin düzenlendiği, her iki durumda da iş kapsamında kullanılacak mutfağın Bursa Büyükşehir Belediye sınırları içerisindeki merkez ilçelerde (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer) yer alması gerektiği ve ihale tarihi itibari ile geçerliliği olan; gıda üretim izin belgesine veya işletme kayıt belgesine, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine, ilgili düzenlemede belirtilen kriterlere uygun kapasite raporuna ve ilgili düzenlemede sayılan TSE belgelerine sahip olması gerektiğinin düzenlendiği, tüm bu düzenlemelere ek olarak hizmet işinin büyüklüğü ve telafisi mümkün olmayan durumların önüne geçebilmek maksadıyla sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yüklenici mutfağında üretimi engelleyecek koşulların oluşması durumuna (deprem, yangın, sel vb.) istinaden hizmetin aksatılmamasına yönelik olarak aynı nitelikleri (Bursa Merkez İlçesi sınırları içerisinde bulunan, ihale tarihi itibariyle geçerli olan birtakım belgelere sahip olan noter onaylı sözleşme ile mutfağı kiralamış olma) haiz ikinci bir mutfağa ait belgelerinde sözleşmenin imzalanması sonrasında 10 gün içinde idareye sunulmasının istenildiği, bu hususa ilişkin belirlenen kriterlerin işin yürütülmesi sırasında gerçekleşmesi kesin olmayan bir durum dikkate alınarak istenildiği, hizmetin aksamadan devam ettirilmesinin yüklenicinin sorumluluğunda olduğu, bu itibarla işin yapılacağı yüklenici mutfağına ek olarak istenilen mutfağa ilişkin ihale tarihi itibari ile geçerliliği olan ilgili belgelerin istenilmesinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’nci maddesine aykırı olduğu ve ihalenin yukarıda belirtilen gerekçeler doğrultusunda iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.”