KARAR: AŞIRI DÜŞÜK TEKLİFLERE YÖNELİK AÇIKLAMA İSTENMESİNE İLİŞKİN YAZIDA, İSTEKLİLERİN YAPACAKLARI AÇIKLAMALARA ESAS OLACAK ÖNEMLİ TEKLİF BİLEŞENLERİNİN BÜTÜN İSTEKLİLER İÇİN AYNI UNSURLARI İÇERECEK ŞEKİLDE NET OLARAK BELİRTİLMESİ ZORUNLUDUR
Karar No : 2023/UH.II-125
Karar Tarihi : 18.01.2023
İlgili Kanun No : 4734
İlgili Madde No : 38
“… ilgili mevzuat hükmü ve açıklamaları ile ihale dokümanı düzenlemelerinden, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin idarenin takdir yetkisi kapsamında olmak üzere, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde net olarak belirtilmesinin zorunlu olduğu ve isteklilerce sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları değerlendirildikten sonra ihalenin sonuçlandırılacağı anlaşılmaktadır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinin 25.1’inci alt maddesinde sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin teklif fiyatına dahil olduğu; 25.3’üncü maddesinde ise teklif fiyata dahil olan diğer giderlerin işçilik, yemek, yol giderleri ile “Ayrıca; Hizmetin verilmesi esnasında teknik şartnamede belirtilen şartlarda yüklenici tarafından karşılanacak tüm yazılım, lisans ve donanım gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, demonstrasyon işlemleri ile ilgili giderler, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, yaka kartı ve bu nitelikteki genel giderler teklif fiyata dahil edilecektir.” şeklinde geniş bir düzenleme yapılarak belirlendiği görülmüştür.
İncelenen ihalede sadece sınır değerin altındaki tek teklif sahibi olan başvuru sahibi istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği; idarenin 24.11.2022 tarihli aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında ise “İdari Şartname’nin 33. maddesi uyarınca, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.1. maddesinde belirtilen hususları dikkate alarak, ihale dokümanlarına uygun olmak şartı ile fiyat teklifinize ait personel, kurulum, yazılım, lisanslama, eğitim, demonstrasyon, konaklama, ulaşım ve sözleşme giderlerinden ve diğer giderlerden oluşan teklif bileşenleri için açıklamanızı 29.11.2022 tarihi saat 17:00’a kadar yazılı olarak idaremize bildirmeniz gerekmektedir.” denildiği ve başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının 29.11.2022 tarihinde idareye sunulduğu tespit edilmiştir.
İdarenin şikayete cevabında incelenen iddiaya ilişkin olarak, “…aşırı düşük teklif açıklama istenmesine ilişkin yazımızda, fiyat teklifine ait teklif bileşenlerinden açıklama sunulması istenen “diğer giderler” ifadesinden idari şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’nci maddesinin üçüncü fıkrasındaki diğer giderler kastedilmiş olup, bu konuda bu şekilde işlem tesis edilmesi gerektiğinden iddia yerinde bulunmamıştır.” denilmiştir.
Aşırı düşük teklif açıklama talebine ilişkin yazıda açıklanması istenilen önemli teklif bileşenleri kapsamında yer alan “diğer giderler” ifadesinin İdari Şartname’de yer alan hangi teklif bileşenlerinin kastedildiği hususunda belirsizliğe neden olduğu; “diğer giderler” ifadesi içerisinde hangi maliyetlerin açıklanması gerektiği konusunda bir açıklık bulunmadığı; idarenin şikayete cevabında bu ifadeden “İdari Şartname’nin 25.3’üncü maddesindeki diğer giderlerin kastedildiğinin” belirtmesinin de belirsizliği giderici rol oynamadığı; zira, açıklama yazısında yer verilmeyip 25.3’üncü madde de yer alan diğer giderlerin (yemek, yol giderleri ile “Ayrıca; Hizmetin verilmesi esnasında teknik şartnamede belirtilen şartlarda yüklenici tarafından karşılanacak tüm … ve donanım gideri, …, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, yaka kartı ve bu nitelikteki genel giderler) sayma usulüyle birlikte “bu nitelikteki genel giderler” ibaresi de eklenerek geniş kapsamda belirlendiği; diğer taraftan bu düzenlemedeki tüm giderlerin açıklanması istenilen diğer giderler olabilmesinin de önemli teklif bileşenleri belirleme sorumluluğunun gereğine aykırı olduğu değerlendirildiğinden isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarına esas olacak önemli teklif bileşenlerinin muğlak bir şekilde belirlendiği sonucuna varılmış olup, istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasına ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun bir şekilde değerlendirilmesine imkân bulunmadığı anlaşılmıştır.
Yapılan inceleme ve tespitler gereği başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.
…
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.”