KARAR: 4735 SAYILI KANUN KAPSAMINDA YAPILAN KAMU SÖZLEŞMELERİNİN TARAFLARININ, SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINDA EŞİT HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERE SAHİP OLDUĞU DİKKATE ALINDIĞINDA, İHALE DOKÜMANI VE SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNDE BU PRENSİBE AYKIRI MADDELERE YER VERİLMEMESİ GEREKMEKTEDİR
Karar No : 2023/UH.I-160
Karar Tarihi : 18.01.2023
İlgili Kanun No : 4735
İlgili Madde No : 4
“Teknik Şartname’de yer alan düzenlemeden, işin konusunun Edremit Belediyesi sınırları dahilinde evsel atıkların, küllerin toplanması ve aktarma istasyonuna nakli ile cadde, sokak ve pazaryeri erinin makine ile süpürülmesi, yıkanması, konteynerlerin yıkanması ve dezenfekte edilmesi işi için ihtiyaç duyulan araç ve ekipmanları ile iş makinelerinin kiralanması olduğu, araçların yüklenici tarafından idareye teslim edilirken tutanak ile kayıt altına alınarak teslim alınacağı, işin bitim süresinde tutanak ile teslim edileceği, ihale kapsamında çalıştırılacak araçların idarenin sevk ve idaresinde kullanılmasına yönelik şoför, operatör, işçi vb. personel ihtiyacının idare tarafından sağlanacağı, sözleşme süresi boyunca araçların ve iş makinelerinin sevk ve idaresinin, idareye ait olacağı düzenlenmiştir.
Araçların çalıştırılma saatlerine ilişkin olarak, iş makinelerinin bir haftada kaç gün ve kaç saat çalıştırılacağı ile iş süresince bu araçların toplam kaç saat çalıştırılacağının ihale dokümanında belirlendiği, diğer yandan denetim araçları ile tamir-bakım aracının ise yaz ve kış dönemlerinde, işyerinde sürekli olarak hazır bulunduracağı ve 12 ay boyunca ay üzerinden çalıştırılacağı görülmektedir.
Söz konusu Teknik Şartname’de olumsuz hava şartları, idarenin iş programını değiştirmesi ve personel yetersizliğinden dolayı çalıştırılmayan araçlar hakkında ödeme yapılamayacağı ve cezai işlem uygulanamayacağı düzenlenmiştir.
Teknik Şartname’de yer alan düzenlemede, idarenin iş programını değiştirmesi ve personel yetersizliğinden dolayı çalıştırılmayan araçlar hakkında ödeme yapılamayacağı ve cezai işlem uygulanamayacağı ifade edilmekle birlikte söz konusu hususların idareden kaynaklanan sebeplerden dolayı araçların hizmet verememesi halini oluşturduğu görülmektedir. Söz konusu düzenleme ile idareden kaynaklanan sebeplerden dolayı araçların hizmet verememesi durumunda, yevmiye kesintisi uygulanacağını ifade etmekte ise de 4735 sayılı Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin taraflarının, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahip olduğu dikkate alındığında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilmemesi gerekmektedir.
Netice itibariyle, ihale konusu iş kapsamında 01.01.2023-31.12.2023 tarihleri arasında toplam 56 aracın 12 ay süreyle kiralanarak çalıştırılacağı, bu araçlardan 44 adetinin 8 ay, 56 adetinin ise 4 ay çalıştırılacağı, araçların çalıştırılma saatlerine ilişkin olarak, iş makinelerinin bir haftada kaç gün ve kaç saat çalıştırılacağı ile iş süresince bu araçların toplam kaç saat çalıştırılacağının ihale dokümanında belirlendiği, denetim araçları ile tamir-bakım aracının ise yaz ve kış dönemlerinde, işyerinde sürekli olarak hazır bulunduracağı ve 12 ay boyunca ay üzerinden çalıştırılacağı, birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemlerinin birimlerinin “saat” ve “ay” olarak belirtildiği görülmüştür.
İdarece başvuru sahibine verilen cevabi yazıda, toplam çalışılacak araçların zaman süresinin belirtildiği, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu‘nun 24’üncü maddesi hükümlerine istinaden hizmet alımı iş eksilişi ile tamamlanabileceği, söz konusu durumların gerçekleşmesi durumunda mevzuat gereği idarenin iş eksilişi yaparak işi tamamlayabileceğinin ifade edildiği, bu çerçevede birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinden saat üzerinden çalıştırılacak araçlar için, herhangi bir nedenle çalıştırılmayacak araçlara ödeme yapılamayacağı düzenlemesinin yerinde olduğu, diğer bir ifade ile fiilen çalıştırılmayan araçlara çalıştırılmadığı zaman diliminde idarece ödeme yapılmamasının mevzuata aykırı olmadığı, idarece verilen cevabi yazıdan da anlaşılacağı üzere saat üzerinden çalıştırılacak araçlar için, çalıştırılmadığı durumda 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 24’üncü maddesi hükümlerine istinaden iş eksilişi kapsamında değerlendirilerek idarece bu araçlara ödeme yapılamayacağı düzenlemesinin mevzuata aykırı olmadığı değerlendirilmiştir.
Diğer yandan, ihale dokümanında birim fiyat teklif cetvelinde ay üzerinden satır açılan denetim araçları ile tamir-bakım aracının yaz ve kış dönemlerinde, işyerinde sürekli olarak hazır bulundurulacağının düzenlendiği, bu düzenleme doğrultusunda iş süresince söz konusu araçların idare bünyesinde olacağı, bu araçların kullanım hakkının idareye ait olacağı, dolayısıyla söz konusu cetvelde ay üzerinden satır açılan iş kalemlerinde yer araçların idareden kaynaklanan sebeplerden dolayı araçların hizmet verememesi durumunda ödeme yapılamayacağı düzenlemesinin mevzuata uygun olmadığı, araçların aylık kiralama bedeli üzerinden yükleniciye ödeme yapılacağı, belirtilen süre boyunca kiralanacak olan araçların yükleniciden kaynaklı sebeplerle hizmet verememesi hallerinde yevmiye kesintisi uygulamasının yerinde olacağı, ancak yüklenicinin herhangi bir kusuru bulunmaksızın sadece idareden kaynaklanan nedenlerle araçların hizmet verememesi hallerinde yevmiye kesintisi yapılmasının 4735 sayılı Kanun’da hüküm altına alınan kamu sözleşmelerinin taraflarının, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahip olduğu ilkesine aykırılık teşkil ettiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin bahse konu iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.”