KARAR: YAKLAŞIK MALİYETLE İLGİLİ BAŞVURULARDA KESİNLEŞEN İHALE KARARININ İLGİLİLERE TEBLİĞ EDİLDİĞİ TARİH ESAS ALINMALIDIR
KARAR NO : 2022/UH.II-1697
KARAR TARİHİ : 28.12.2022
İLGİLİ KANUN NO : 4734
“30.05.2022 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararına göre, 26.04.2022 tarihinde açık ihale usulüyle yapılan şikâyete konu ihaleye on beş isteklinin teklif verdiği, bu isteklilerden; K… Turizm Araç Kiralama Tic. Ltd. Şti., G… Danışmanlık Hiz. Turz. San. Tic. Ltd. Şti., İ… Atık Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti., İ… Araç Kir. San. ve Tic. Ltd. Şti., F… San. Tic. Ltd. Şti., M… Filo Araç Kiralama San. ve Tic. Limited Şti., Ö… Taş. Tem. Tic. Ltd. Şti., G… Gıda Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., T… Kurumsal Hizmetler Tic. Ltd. Şti. nin Yeterlik Bilgileri Tablosu’nda geçici teminatı beyan etmedikleri için tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı; B… Turz. Tic. San. Ltd. Şti.nin ilgili araç (2.Grup) için verdiği birim fiyatın kasko değerinin %2 sinden fazla olduğu ve sunmuş olduğu kasko değer listesinin Teknik Şartname’nin ekinde yer alan Ek-6 formatına uygun olmadığı için teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin M… Tem. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise D…. Turz. San. ve Taş. Tic. Ltd. Şti. olduğu görülmüştür.
Başvuru sahibinin Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunması üzerine Kamu İhale Kurulunca 26.07.2022 tarih ve 2022/UH.II-874 sayılı kararın alındığı, söz konusu Kararda 5’inci iddia yönünden “Başvuru sahibinin yaklaşık maliyet tutarının hatalı hesaplandığı iddiası yönünden söz konusu hususta idareye şikâyet başvurusunun, şikâyete konu işlemin farkına varıldığı ya da farkına varılması gereken tarih olan 26.04.2022 tarihini izleyen günden itibaren 10 gün içinde yapılmayıp, bu süre geçtikten sonra yapıldığı anlaşıldığından, bu iddiaya ilişkin olarak başvurunun süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.” şeklinde karar verildiği görülmüştür.
Anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada Ankara 2. İdare Mahkemesinin 11.10.2022 tarihli ve E:2022/1968, K:2022/2059 sayılı kararında “…Davacı şirket tarafından itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürülen 5. iddia yönünden yapılan inceleme ve değerlendirme;
Uyuşmazlıkta, davacı şirket tarafından söz konusu iddiada özetle; açıklanan yaklaşık maliyet tutarının hatalı hesaplandığı, yaklaşık maliyetin hesaplanmasında araçların teknik özellikleri, piyasa şartları dikkate alınarak ve bazı araçlar için mevzuata göre kasko değerinin %2 sinin üzerinde teklif verilmesi gerekirken, bu tutarın altında teklif istenilmesi ve buna göre hesaplanmış olmasından dolayı yaklaşık maliyetin hatalı olarak hazırlanmasına neden olduğu, bu nedenle ihalenin iptal edilmesi gerektiğinin ileri sürüldüğü, dava konusu Kurul kararında söz konusu iddianın; yaklaşık maliyetin mevzuat uyarınca ihale tarihi olan 26.04.2022 tarihinde açıklandığı, yaklaşık maliyete ilişkin iddialar hakkında bu tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 09.06.2022 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu gerekçesiyle işbu iddiaya ilişkin olarak başvurunun süre yönünden reddine karar verildiği görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla şikâyet başvurusunun, bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren yapılması gerekmekte olup, yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığına yönelik başvurularda hukuka aykırı işlem ve eylemlerin farkına varıldığı tarihin, ihalenin bütün hüküm ve sonuçlarının yer aldığı kesinleşen ihale kararının ilgililere tebliğ edildiği tarih olarak kabulü gerekmektedir.
Dava konusu Kurul kararında ise, şikâyete konu işlemin farkına varıldığı ya da farkına varılmış olması gereken tarihin ihale tarihi (26.04.2022) olduğu ve başvuru sürelerinin bu tarih esas alınarak hesaplandığı anlaşılmaktadır.
Başvuru süresinin ihalenin bütün hüküm ve sonuçlarının yer aldığı kesinleşen ihale komisyonu kararının davacı şirkete tebliğ edildiği 31.05.2022 tarihinden itibaren hesaplanması gerektiği göz önünde bulundurulduğunda, davacı şirket tarafından 09.06.2022 tarihinde yapılan şikâyet başvurusunun süresi içinde yapıldığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, mezkur iddia bakımından başvurunun süre yönünden reddine ilişkin Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı anlaşılmıştır.” gerekçesiyle dava konusu Kurul kararının 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9’uncu iddiaların reddine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine, 5’inci iddianın reddine ilişkin kısmı yönünden ise iptaline karar verilmiştir.
Anılan mahkeme kararının gereğini teminen alınan 30.11.2022 tarihli ve 2022/MK-333 sayılı Kurul kararı ile “1-Kamu İhale Kurulunun 26.07.2022 tarihli ve 2022/UH.II-874 sayılı kararının 5’inci iddia ile ilgili kısmının iptaline, 2-Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin 5’inci iddiasının esasının incelenmesine geçilmesine” karar verildiği anlaşılmıştır.
Söz konusu Kurul kararı üzerine esas incelemesi başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde yer alan 5’inci iddiası “Açıklanan yaklaşık maliyet tutarının hatalı hesaplandığı, yaklaşık maliyetin hesaplanmasında araçların teknik özellikleri, piyasa şartları dikkate alınarak ve bazı araçlar için mevzuata göre kasko değerinin %2 sinin üzerinde teklif verilmesi gerekirken, bu tutarın altında teklif istenilmesi ve buna göre hesaplanmış olmasından dolayı yaklaşık maliyetin hatalı olarak hazırlanmasına neden olduğu, bu nedenle ihalenin iptal edilmesi gerektiği…” ile sınırlı yapılmıştır.
… mevzuat hükümleri gereğince, idarelerin yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit edeceği, bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, miktar araştırmasının da yapılabileceği, bu çerçevede yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde; kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatların, ihaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatların, ilgili odalarca belirlenmiş fiyatların, ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatların, ihale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatların esas alınacağı, yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyatın belirleneceği ve idarelerin yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabileceği anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan doküman düzenlemelerinden, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması öngörülen 7 Grup araç içinden (55 araç) 5 Grup aracın (5. ve 6. Grup Arazi Kullanımı için olan pikap taşıtlar hariç) aylık kira bedelinin, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayınlanan ve ihalenin yapıldığı yılın Ocak ayı itibariyle uygulanacak kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağı ve ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak işçilik (şoför) giderlerinin de teklif fiyata dahil edileceği anlaşılmıştır.
Bu kapsamda, yaklaşık maliyet hesap cetveli incelendiğinde, işin süresinin 32 ay (01.05.2022-31.12.2024) olduğu, her yıl için (2022-2023-2024) ayrı ayrı olmak üzere toplam yaklaşık maliyetin hesaplandığı, yaklaşık maliyet hesap cetvelinde belirtilen işçilik maliyetlerinin KİK İşçilik Hesaplama Modülü esas alınmak suretiyle hesaplandığı, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması öngörülen 5 Grup araç için (binek araç (manuel şanzıman), binek araç (otomatik şanzıman), kamyonet (hafif ticari), minibüs (8+1), kamyonet (çift kabin)), “Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği” tarafından yayınlanan ihalenin yapıldığı yılın ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerlerinin % 2’sini aşmayacak şekilde kasko bedellerinin idare tarafından belirlendiği, 5 ve 6’ncı grup arazi kullanımı için olan pikap taşıtların maliyetinin ise piyasada faaliyet gösteren üç firmadan alınan fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması ile belirlendiği görülmüştür. Ayrıca söz konusu araçların birim fiyatları tespit edilirken Teknik Şartname’de yer alan araçların cins ve model yıllarının esas alındığı tespit edilmiştir.
Yapılan incelemede, şikâyete konu ihaleye ait yaklaşık maliyetin idare tarafından Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde yer alan hükümler çerçevesinde hazırlandığı, şöyle ki idarenin yaklaşık maliyeti hesaplarken ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması öngörülen 7 Grup araç içinden (55 araç) 5 Grup araç için (5. ve 6. Grup Arazi Kullanımı için olan pikap taşıtlar hariç), Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayınlanan ve ihalenin yapıldığı yılın Ocak ayı itibariyle uygulanacak kasko sigortası değerini, KİK İşçilik Hesaplama Modülü ile belirlenen işçilik ücretlerini, ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine (2 grup araç için) ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle oluşturulan fiyatların esas aldığı görülmüş olup, somut ihalede çalıştırılmak üzere 7 grup aracın (toplam 55 araç) istenildiği, bu araçlardan 5 grup aracın kasko sigorta değerinin %2’sini aşmaması gerektiği yönünde ihale dokümanında düzenleme olduğu, idarenin yaklaşık maliyette söz konusu araçlar için aylık toplam araç kiralama maliyetini, bu araçların toplam kasko bedellerinin %2’sinin altında hesapladığı ve ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler çerçevesinde söz konusu araçların cins ve model yıllarını belirttiği görülmüş olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.”